چقدر با فلسفه آجیل شب عید نوروز آشنایی دارید؟ آیا دوست دارید با تاریخچه و آداب و رسوم عید نوروز ایرانیان بیشتر آشنا شوید؟ در فرهنگ ایرانی دید و بازدید نوروزی یکی از مهم‌ترین سنت‌ها محسوب می‌شود به همین دلیل خانواده ها در روز های ابتدایی نوروز با بهترین آجیل، میوه و شیرینی از میهمانان خود پذیرایی می کنند که نشان دهنده ارزش میهمان برای میزبان است. یکی از مهم ترین اجزای سفره هفت سین آجیل می باشد که نماد برکت، فراوانی و خیر در سال جدید شمار می‌رود.
اگر دوست دارید با تاریخچه و فلسفه آجیل شب عید نوروز و تفاوت های آن در مناطق مختلف ایران آشنا شوید، تا پایان این مطلب از بلاگ شور و شیرین همراه ما باشید!
فهرست عناوین
فلسفه آجیل شب عید نوروز
در تاریخ ایران نوروز به‌عنوان جشنی برای زایش دوباره طبیعت شناخته می‌شد و مردم با استفاده از نعمت‌های زمین، تلاش می‌کردند تا سال نو را با حس شادی و قدردانی آغاز کنند. فلسفه آجیل شب عید نوروز در این است که این ترکیب رنگارنگ و متنوع، نمایانگر سخاوت طبیعت و نمادی از همدلی و اشتراک نعمت‌ها در میان اعضای خانواده و مهمانان است.
خوشبختانه امروزه با وجود تغییرات در سبک زندگی، این سنت همچنان جایگاه خود را حفظ کرده است. فلسفه آجیل شب عید نوروز فراتر از یک رسم ساده است؛ این آیین نمادی از احترام به سنت‌ها، تقویت روابط خانوادگی و به اشتراک‌گذاری شادی‌ها و نعمت‌ها با دیگران محسوب می‌شود.
تاریخچه آجیل شب عید نوروز
نوروز به‌عنوان جشنی کهن، ریشه در فرهنگ و تمدن ایران باستان دارد. تاریخچه این جشن که قدمت آن به بیش از ۳۰۰۰ سال پیش می‌رسد، در دوران هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان به اوج شکوه خود رسیده بود. در ادامه توضیحات بیشتری در این رابطه به شما خواهیم داد.
- هخامنشیان: طبق الواح کشف‌شده در تخت جمشید، ایرانیان باستان در نوروز هدایایی از خشکبار و آجیل به دربار تقدیم می‌کردند که نماد فراوانی و برکت بود. در این دوره، آجیل و خشکبار نشان‌دهنده محصولاتی بود که طبیعت به انسان هدیه می‌داد.
- دوران اشکانیان: در جشن‌های نوروز اشکانی، مراسمی شبیه خوان نوروز برگزار می‌شد که آجیل در کنار خوراکی‌های دیگر به‌عنوان بخشی از پذیرایی قرار می‌گرفت.
- دوران ساسانیان: در دوران ساسانیان نوروز علاوه بر جشن ملی، معنای آیینی و مذهبی نیز داشت. آجیل در این دوره نه تنها خوراکی روزمره بلکه به‌عنوان نذر و پیشکش به فرشتگان و نمادی از خیر و برکت استفاده می‌شد.
- شاهنامه فردوسی: فردوسی در بخش‌هایی از شاهنامه، از نوروز و جشن‌های آن یاد کرده و به سفره‌های پر از نعمت ایرانیان ازجمله خشکبار و آجیل اشاره دارد.
- دیوان شاعران کلاسیک: شاعرانی چون حافظ و سعدی در اشعار خود از جشن‌های نوروزی و پذیرایی با خوراکی‌های متنوع مانند کشمش و سنجد یاد می‌کنند که بخشی از آجیل نوروز است.
- سفرنامه‌ها: بسیاری از جهانگردان مانند ناصر خسرو و ابن‌بطوطه در سفرنامه‌های خود به پذیرایی ایرانیان در نوروز با مغزها و خشکبار اشاره کرده‌اند.
اجزای تشکیل‌دهنده آجیل شب عیدنوروز
یکی از مهم ترین اجزای تشکیل دهنده آجیل نوروز پسته است؛ در ادامه سایر اجزای تشکیل‌دهنده آجیل نوروز را به شما معرفی خواهیم کرد.
| اجزای آجیل | نماد و فلسفه |
|---|---|
| پسته | پسته با پوسته باز، نماد شادی و خوشحالی در سال نو است. شکوفا شدن پسته مانند شکوفایی زندگی جدید تلقی می‌شود. |
| بادام | بادام با پوسته سخت خود، نماد قدرت و محافظت در برابر سختی‌ها و بیماری‌هاست. |
| گردو | مغز گردو که شبیه مغز انسان است، نمادی از عقلانیت، خرد و تفکر در زندگی است. |
| فندق | فندق به عنوان یکی از مغزهای مغذی، نمادی از قدرت و فراوانی در سال جدید است. |
| کشمش و مویز | کشمش و مویز نماد شیرینی زندگی، شادی و برکت‌اند؛ وجود آنها در آجیل دعایی برای روزهای شیرین است. |
| سنجد | سنجد به‌عنوان نماد عشق و زایش شناخته می‌شود؛ در سفره هفت‌سین نیز سنجد یادآور پیوندهای عاطفی و تولد دوباره است. |
حضور خشکبارها مانند گردو و بادام در کنار مغزهای لطیفی مانند پسته و کشمش، بیانگر تلخی‌ها و شیرینی‌های زندگی است؛ همچنین تنوع آجیل، نمادی از فراوانی نعمات طبیعت و آرزوی تعادل و همبستگی میان انسان و طبیعت در سال جدید به شمار می‌آید.
بیشتر بخوانید
تفاوت‌های آجیل شب عید در مناطق مختلف ایران
آجیل شب عید نوروز در ایران بسته به شرایط جغرافیایی و فرهنگی هر منطقه، تفاوت‌های زیادی دارد. اگرچه امروز در تمامی مناطق ایران می‌توان به راحتی به آجیل‌های متنوع دسترسی داشت، اما در گذشته هر منطقه بسته به محصولات بومی خود، انواع مختلفی از آجیل‌ها را در سفره نوروزی جای می‌داد. این تفاوت‌ها نه‌تنها به نوع آجیل‌های مصرفی بلکه به روش‌های تهیه و مصرف آنها نیز مرتبط است. در ادامه به برخی از مهم‌ترین تفاوت‌های آجیل شب عید در مناطق مختلف ایران اشاره می‌کنیم.
آجیل‌های بومی در مناطق کوهستانی و سردسیری
در مناطق سردسیر مانند قزوین، رامسر، شهسوار و دیگر مناطق شمالی ایران، درختان فندق به دلیل شرایط جوی و آب و هوای سرد، محصول بیشتری تولید می‌کنند. این میوه به‌عنوان آجیل شب عید در این مناطق بسیار رایج است و در کنار سایر خشکبارهایی مثل پسته و گردو قرار می‌گیرد. فندق که در این مناطق به وفور یافت می‌شود، در طول سال به‌ویژه در مناسبت‌های نوروزی و شب یلدا به عنوان خوراکی محبوب مصرف می‌شود.
آجیل‌های محبوب در مناطق خشک و کویری
در مناطق خشک‌تر مثل کرمان و دامغان، پسته یکی از اصلی‌ترین اجزای آجیل شب عید به شمار می‌آید. به دلیل کشت وسیع پسته در این مناطق، این دانه ارزشمند به‌عنوان خوراکی اصلی در مهمانی‌ها و دید و بازدیدهای نوروزی استفاده می‌شود. در این مناطق علاوه بر پسته، آجیل‌هایی مانند نخودچی و کشمش نیز به‌عنوان خوراکی‌های رایج در سفره نوروزی دیده می‌شود.
آجیل‌های خاص در خراسان و دماوند
در استان های خراسان رضوی و جنوبی، تخمه کدو به‌عنوان یکی از آجیل‌های محبوب در عید نوروز شناخته می‌شود. این تخمه‌ها در مناطق خشک و نیمه‌خشک این استان به‌طور گسترده کشت می‌شود و در بسیاری از خانه‌ها به‌ویژه در ایام نوروز به عنوان خوراکی در کنار چای یا در ترکیب آجیل‌های مختلف مصرف می‌شود. همچنین در دامنه‌های دماوند، تخمه جابانی یا ژاپنی به‌عنوان یکی دیگر از آجیل‌های ویژه و معروف این منطقه است که در مهمانی‌های نوروزی این منطقه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کشمش و مویز در سراسر ایران
کشمش و مویز که از خشک‌شده انگور به‌دست می‌آید در بیشتر مناطق ایران به ویژه در همدان و ملایر، به‌عنوان یکی از اجزای اصلی آجیل نوروزی شناخته می‌شود. این دانه‌ها علاوه بر استفاده در ترکیب آجیل، در تهیه شیرینی‌ها و دسرهای نوروزی نیز به کار می‌روند. کشمش‌های مرغوب ملایر به‌ویژه در سفره‌های نوروزی در سراسر کشور طرفداران زیادی دارند.
آجیل‌های بومی در آذربایجان و همدان
در آذربایجان و همدان، گردو به‌عنوان یکی از آجیل‌های اصلی در سفره‌های نوروزی قرار دارد. این مناطق به دلیل آب و هوای مناسب و خاک حاصلخیز، دارای گردوهایی با کیفیت عالی هستند که در کنار سایر آجیل‌ها، جایگاه ویژه‌ای در مراسم نوروزی دارند. گردو به‌عنوان یک دانه پرخاصیت و مغذی، در انواع غذاها، ترشی‌ها، آش‌ها و حتی در کنار دیگر آجیل‌ها در مهمانی‌ها مصرف می‌شود.
دانه‌های خاص در برخی مناطق
در مناطق جنوبی ایران مانند بلوچستان دانه‌هایی مانند خرما، گندمک، برنجک و کنجد بو داده به‌عنوان آجیل‌های محلی نوروزی مطرح هستند. این دانه‌ها معمولاً در مهمانی‌ها و پذیرایی‌ها مصرف می‌شوند و نمایانگر فرهنگ بومی و سنت‌های منطقه‌ای هستند.
می‌توان گفت که در فلسفه آجیل شب عید نوروز در ایران نه تنها تنوعی از دانه‌ها و خشکبارها را در بر دارد بلکه این تفاوت‌ها نشان‌دهنده فرهنگ غنی و آیین‌های خاص هر منطقه است که به زیبایی در کنار هم قرار می‌گیرند تا سفره‌های نوروزی رنگ و بویی متفاوت پیدا کنند.
جایگاه آجیل نوروز در طب سنتی ایران
طب سنتی ایران بر پایه مزاج شناسی استوار است و آجیل، به‌عنوان دسته‌ای از خوراکی‌های طبیعی، جایگاه مهمی در تنظیم مزاج و تقویت بدن دارد.
- گردو: دارای مزاج گرم و خشک است؛ برای تقویت قوای جنسی، عملکرد مغز و مفاصل مفید است.
- بادام: مزاج معتدل دارد و به تقویت سیستم ایمنی، کاهش خشکی پوست و بهبود خواب کمک می‌کند.
- پسته: مزاج گرم و خشک دارد و به تقویت قلب، کبد و معده کمک می‌کند.
- فندق: مزاج گرم و خشک دارد و برای افزایش انرژی و تقویت سیستم دستگاه عصبی توصیه می‌شود.
- سنجد: مزاج سرد و خشک دارد و برای تقویت استخوان‌ها و کاهش التهابات مفاصل مفید است.
- کشمش و مویز: مزاج گرم دارند و برای تقویت قلب، کبد و بهبود حافظه توصیه می‌شوند.
با توجه به توضیحاتی گفته شده شما می‌توانید با توجه به طبع بدنتان انواع آجیل مناسب را در مخلوط آجیل نوروز استفاده کنید تا تعادل طبع بدنتان حفظ شود.
سخن پایانی
در این مقاله در مورد تاریخچه و فلسفه آجیل شب عید نوروز و ریشه‌های آن در تمدن‌های باستانی ایران صحبت کردیم. علاوه بر معرفی اجزای اصلی آجیل نوروز، تفاوت‌های آن در مناطق مختلف ایران و جایگاه آن در طب سنتی مورد بررسی قرار می‌گیرد. امیدواریم توانسته باشیم متن مفیدی را در اختیارتان قرار داده باشیم در صورت داشتن هر گونه سوال در قسمت دیدگاه از کارشنان ما بپرسید.
آجیل شور و شیرین یکی از بهترین فروشگاه های خرید آجیل در مشهد است که با ارائه طیف گسترده ای از محصولات درجه یک و مرغوب با امکان خرید اینترنتی انواع آجیل و خشکبار، تنقلات، شکلات، سوغات و هدیه، توانسته نیازهای بسیاری از مشتریان عزیز خود را برآورده سازد تا بتوانند از یک محصول باکیفیت و سالم برای تغذیه روزانه خود بهره‌مند شوند.
-
آجیل شیرین۷۹۹,۰۰۰ تومان -
آجیل ممتاز۸۳۴,۰۰۰ تومان
-
آجیل عربی۱,۰۸۳,۰۰۰ تومان
